Yabancı Mahkeme Kararlarına İlişkin Tanıma, Tenfiz Davaları
Her devlet kendi içinde egemen; diğer devletlere karşı bağımsızdır. Bu sebeple diğer devletlerin kendi faaliyetlerine ve yargı kararlarına karışmasına izin vermezler. Fakat bazı kararlar diğer devletler açısından da etki doğurur niteliktedir. Bu etki yabancı devletlerin hukuk düzenlerince kabul edilmezse uluslararası ilişkilerde tıkanıklıklar meydana gelebilir. Yabancı mahkemelerden alınan kararların Türk hukuk düzeninde etki doğurabilmesi için kararın niteliğine göre tanıma ve tenfiz davalarının açılması gerekmektedir.
Yabancı bir mahkeme kararının, kararın verildiği ülke dışında hüküm ve sonuç doğurması için sonucun doğması istenen ülkenin yabancı mahkeme kararını tanıması ve/veya tenfiz etmesi gerekir.
Yabancı mahkeme kararının icra edilmesi gerekiyorsa, yani o devletin icra organlarının harekete geçmesini gerektiren bir durum varsa tenfiz davası açılması gerekmektedir. Kararın böyle bir özelliği yoksa tanıma davası açılmalıdır.
Tanıma ve tenfiz davalarını açmak İçin ön koşullar bulunmaktadır.
Ön koşullar şunlardır:
* Yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş olan bir ilam olmalıdır.
* Yabancı mahkeme tarafından verilmiş olan kararın Hukuk davalarına ilişkin olması gerekmektedir.
* Kararın kesinleşmiş olması gerekmektedir.
* Hükmün verildiği yer ile Türkiye arasında mütekabiliyetin bulunması gerekmektedir. (Bu şart sadece tenfiz davası için geçerlidir.)
* İlamın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilamın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı halde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olması gerekir.
* Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerekir.
* Kararın davalının savunma haklarına riayet edilerek verilmiş olması gerekir.
Yukarıda belirttiğimiz koşullar oluştuktan sonra; tanıma ve tenfiz davası, kendisine karşı tanıma/tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yerinde, yerleşim yeri yoksa sakin olduğu yer mahkemesinde açılabilir. Türkiye’de yerleşim yeri veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse dava; Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde açılmalıdır.
Tanıma ve tenfiz davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Mahkemesidir. Fakat aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfiz taleplerinin Aile mahkemelerinde yapılması gerektiğine ilişkin 4787 sayılı kanun hükmü bulunmaktadır. Bu kanun hükmü uyarınca aile hukukuna ilişkin boşanma gibi yabancı mahkeme kararlarına ilişkin tanıma ve tenfiz davalarının Aile mahkemelerinde açılması gerekmektedir.
Avukatlık büromuzda yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfiz davalarına ilişkin hizmet verilmektedir.
